De vrije chloor is de chloor die in staat is om te oxideren (vervuiling afbreken) en te desinfecteren (bacteriën en virussen afdoden). Het zorgt ervoor dat uw water helder en gezond is en blijft van uw zwembad of spa.
Concentraties vrij chloor aan te houden:
o overdekt zwembad: 0,5 – 1,5 mg/l (=ppm)
o openlucht zwembad: 0,5 –  3,0 mg/l
o spa of whirlpool: 1,0 -3,0 mg/l.
Te lage concentraties geven kans op infecties en te hoog zal textiel bleken en schadelijk nevenproducten vormen.
De vrije chloor is onder de vorm van onderchlorigzuur=HOCl of hypochlorietion=OCl- naargelang de pH (zuurtegraad) van uw water. Onderchlorigzuur (HOCl) is de actieve vrije chloor terwijl hypochlorietion niet actief is praktisch.
Indien uw pH van uw water lager is dan 7,6 dan hebt u minstens 50% actieve vrije chloor in uw water. De ideale pH is 7,2.
Een te hoge pH (meer dan 7,6) zal namelijk de vrije chloor onder de vorm hypochlorietion brengen welke niet of veel minder actief is. Er bestaat bij te hoge pH kans op groei van gevaarlijk bacteriën of virussen. Uw water kan zelfs groen worden als uw pH waarde te hoog is.

Totaal chloor is de som van de vrij chloor en de gebonden chloor.

Gebonden chloor is de maat van de “vuilvracht’ van het water.
De maximale concentratie mag 1 mg/l (=ppm) zijn. Liefst beneden 0,6 mg/l.
Totaal chloor min vrij chloor geeft u de concentratie gebonden chloor.
Het zorgt bij een te lage pH (< 7,0) voor de irriterende chloorgeur die oog, neus- en slijmvliesirritaties kunnen geven. Gebonden chloor is wat we in de chemie noemen de chlooramines. De vrij chloor zal namelijk met de organische vervuiling (huidschilfers, haar, olie/vetten, urine, etc…) in het water reageren tot gebonden chloor=chlooramines. Vrij chloor zal met ammonia (vorm van organische vervuiling) reageren tot monochlooramine. NH3 + HOCl -> NH2Cl +H2O
Monochlooramine zal verder reageren tot vorming van stikstofgas hetgeen ontsnapt en verdwijnt in de lucht.
Indien er teveel vervuiling is in het water dan zal er dichlooramine gevormd worden.
NH2Cl + HOCl -> NHCl2 +H2O
Hier begint de chloorgeur (irritaties).Dichlooramine zal verder reageren (bij pH>7,0) tot vorming van stikstofgas hetgeen ontsnapt en verdwijnt in de lucht.
Indien de pH veel minder is dan 7,0 dan zal er een derde reactie gevormd worden namelijk trichlooramine. Dit is ook het geval indien de vervuiling tov de vrij chloor groot is.
NHCl2 + HOCl -> NCl3 + H2O
Trichlooramine is een vluchtige toxische verbinding. Deze zorgt voor de sterk irriterende chloorgeur die oog, neus en slijmvliezen zal ontsteken.
Zorg dus dat uw pH zeker tussen 7,0 en 7,6 is.

Chlooramines vormen de gebonden chloor.
Ze bestaan onder drie vormen:
monochlooramine, dichlooramine en trichlooramine.
Di- en Trichlooramine vormen de irriterende chloorgeur in een overdekt zwembad. Zij zorgen ook voor de prikkelende ogen of neus en slijmvlies ontstekingen.
De chloorgeur is dus niet te wijten aan te veel vrij chloor maar aan te veel gebonden chloor of chlooramines in uw water.
Vrij chloor ruikt u maar vanaf 10 mg/l (wat al chloorshock concentraties zijn).

Cyanuurzuur wordt toegevoegd aan chloortabletten of granulaten en vormen een chloorstabilisator.
De concentratie cyanuurzuur mag niet hoger zijn dan 70 mg/l. Liefst niet meer dan 20 mg/l.
Cyanuurzuur zorgt ervoor dat de vrij chloor gestabiliseerd wordt in het water.
UV licht (sterk zonlicht) breekt namelijk vrij chloor af met een snelheid van 50% per 45 minuten ongeveer.
Om te vermijden dat bij openlucht zwembaden de vrij chloor te snel wordt afgebroken door sterk zonlicht (UV) wordt er dus cyanuurzuur gebruikt. Maar indien u gebruik maakt van een automatisch meet- en doseersysteem voor pH en chloor is gebruik van cyanuurzuur overbodig want er wordt automatisch vloeibaar chloor bijgepompt.
Het grote nadeel van cyanuurzuur is echter dat uw vrij chloor veel minder actief is samen met cyanuurzuur. Bij concentraties van meer dan 70 mg/l cyanuurzuur zal uw vrij chloor zelfs te stabiel worden waardoor er praktisch geen desinfectie kracht meer is van de vrij chloor. Bij zeer hoge concentraties cyanuurzuur zal uw vrij chloor zelfs overgestabiliseerd worden en uw water kan zelfs groen worden.

Ozon = O3 is een gas dat tevens een krachtig oxidatie en desinfectie middel is voor zwembad of spa water.
Het wordt aangemaakt uit luchtzuurstof (O2) in een ozonator.
Het wordt veel toegepast bij spa’s of whirlpools.

Het is de capaciteit van water om zuur of base te neutraliseren of te bufferen. Het zorgt ervoor dat uw pH waardes niet te sterk fluctueren wat belangrijk is voor de goede werking van vrij chloor.
Het wordt uitgedrukt in mg/l Calciumcarbonaat=CaCO3
Of in Franse graden (10 mg/l CaCO3= 1° FH)
De aanbevolen concentratie is 80 tot 120 mg/l CaCO3
Een te lage alkaliniteit zal er voor zorgen dat bij het toevoegen van een zuur of een base de pH sterk zal fluctueren (bokkesprongen maken) en moeilijk correct valt te regelen. Indien uiteraard de pH niet correct is dan zal ook uw vrij chloor niet corect werken. Een te hoge pH bijvoorbeeld zal de vrij chloor inactief maken! Een te lage pH kan corrossie veroorzaken.
Een extreem hoge alkaliniteit (>300 mg/l) zal uw pH waarde bevriezen doordat de pH minus of pH plus te zwakke zuren of basen zijn om de pH te veranderen. De bufferwerking is te sterk. U zal om een te hoge alkaliniteit te verminderen een sterk vloeibaar zuur (zoutzuur of zwavelzuur) moeten gebruiken om de pH te verlagen.

De totale hardheid is de som van calcium- en magnesium hardheid. Het grootste deel (±80%) is calcium hardheid. Het wordt uitgedrukt in mg/l (=ppm) Calciumcarbonaat (CaCO3).
10 mg/l CaCO3= 1 graad Franse hardheid (° FH)= 0,56 graad Duitse hardheid (°DH)
1° DH= 1,78 ° FH
Het wordt gemeten met een fotometer of met een titrimetrische testkit (HI3812).
Aanbevolen totale hardheid van zwembadwater: 100 – 200 mg/l CaCO3

Het is de oxidatie Reductie potentiaal van water. Ook wordt dit Redox genoemd. Het wordt uitgedrukt in millivolt (mV).
Het is een indirecte maat voor de concentratie vrij actief chloor. Er is voldoende vrij actief chloor aanwezig in uw zwembad tussen 600 – 800 mV, mits uw pH tussen 7,0 – 7,6 bevindt.
Kan enkel gemeten worden met een ORP of Redox tester (HI98121).
Opgelet! De correlatie tussen ORP (mV waardes) en mg/l (ppm)  vrij actief chloor is afhankelijk van verschillende parameters en de kwaliteit van uw water. Daarom is het altijd aangewezen om dit te controleren met een fotometer die rechtstreeks in mg/l vrij chloor meet.

Een fotometer is een meettoestel om verschillende parameters in uw water zoals vrije en totaal Chloor, Alkaliniteit, Calciumhardheid, Ijzer, Ozon, Cyanuurzuur, Koper, etc… te meten.
Een fotometer meet correct en objectief en geeft de resultaten rechtstreeks in mg/l of ppm digitaal op het display

pH minus is een zwak zuur in poedervorm (meestal natriumbisulfaat). Het wordt gebruikt om de pH (zuurtegraad) van uw water te verlagen.
Een pH lager dan 7,0 noemt men zuur. Een pH hoger dan 7,0 een base of alkalisch.

pH plus is een zwakke base (meestal natriumbicarbonaat) in poedervorm. Het wordt gebruikt om de pH (zuurtegraad) van uw water te verhogen.
pH lager dan 7,0 noemt men zuur. pH hoger dan 7,0 noemt men een base of alkalisch.

Het is pH-minus. Het wordt gebruikt om de pH (zuurtegraad) van uw water te verlagen.
pH-minus (Natriumbisulfaat meestal) is in poedervorm verkrijgbaar.
Voor automatische meet- en doseersystemen (SP_PH_REDOX) wordt vloeibaar zuur zoals zoutzuur (HCl) of zwavelzuur (H2SO4) gebruikt. Zoutzuur is maximaal 37% en zwavelzuur is maximaal 98% (meestal 40% voor zwembad toepassingen).

Het is pH plus. Het wordt gebruikt om de pH (zuurtegraad) van uw water te verhogen.
pH plus is meestal een wit poeder (natriumbicarbonaat= zwakke base). Indien de pH extreem laag is (bijvoorbeeld pH 2) dan is het gebruik van een sterke base aangewezen om minder te verbruiken en sneller te stijgen. Gebruik hiervoor natriumhydroxide (=NaOH) welke ook in vloeibare vorm verkrijgbaar is.
Een pH hoger dan 7,0 is basisch of alkalisch. Een pH lager dan 7,0 is zuur.
Bij automatische meet-en doseersystemen met vloeibaar chloor is het gebruik van pH plus nooit nodig want uw water zal altijd stijgen in pH waardoor u altijd vloeibaar zuur (pH minus) zal nodig hebben om de pH te corrigeren.

U kan het zoutgehalte snel en eenvoudig meten met een EC/TDS tester: HI98312 Het zoutgehalte (=TDS, totaal opgeloste zouten) wordt uitgedrukt in ppt= g/l. De meeste zoutelectrolyse systemen vereisen een minimum zoutconcentratie van 3 g/l (ppt) in uw water.
Hou er rekening mee dat leidingwater ook reeds ongeveer 0,3 g/l of ppt zouten bevat. U moet dus op uw display 3,3 ppt (g/l) aflezen om de gewenste zoutconcentratie te bekomen voor uw zoutelectrolyse systeem.
3 g/l of ppt zout komt overeen met 3 kg zout per kubieke meter water (3 kg/m3)

Voor koper-zilver ionisatie wordt er gebruik gemaakt van electrolyse. Er wordt een elektrische stroom geleid door een koper-zilver elektrode waardoor er positief geladen koper- en zilverionen ontstaan in het water.
Deze positief geladen koper en zilverionen binden zich aan negatief geladen bacteriën, virussen en schimmels en worden op die manier uitgeschakeld.

Met behulp van een UV lamp worden bacteriên, virussen , schimmels en algen vernietigd.
Er zijn geen chemicaliën nodig en er is geen geurhinder maar het is relatief duur en de werking van een UV lamp is niet te controleren met meetapparatuur. Bovendien heeft het geen residuele werking in het zwembadwater of spa. Het water mag niet troebel zijn en er mag geen kalkafzetting plaatsgrijpen op de lamp.

Er wordt via electrolyse vanuit zout (Natriumchloride=NaCl) in het water chloorgas aangemaakt in het water. Het chloorgas reageert onmiddellijk met het water om vrij chloor te vormen. Er wordt tevens waterstofgas (H2) en Natriumhydroxide (NaOH) geproduceerd in het water.
Chloorgas in water zorgt voor een pH verlaging maar door de vorming van Natriumhydroxide wordt de pH toch gedeeltelijk geneutraliseerd. Het is toch sterk aangewezen om de pH te meten en indien nodig bij te sturen want de pH moet ook tussen 7,0 en 7,6 situeren om een goede werking van de vrij chloor te verzekeren.
Zoutelectrolyse is dus ook chloorchemie.
(bron: Hanna instruments)